Van oorsprong zeventiende-eeuws herenhuis bestaande uit een voor- en achterhuis gescheiden door een overbouwde binnenplaats. Het voorhuis telt drie bouwlagen onder een met Plein 8 t/m 8D gedeelde samengestelde kap. De drie traveeën brede voorgevel wordt beëindigd door een geprofileerde houten kroonlijst. Het achterhuis telt drie bouwlagen onder een schilddak.
Het Plein dateert in zijn huidige omvang uit 1631 toen naar plannen van Constantijn Huygens de grafelijke moestuinen werden veranderd in een monumentaal stadsplein. De bebouwing aan de zuidzijde van het Plein aansluitend op de bebouwing van de Lange en Korte Poten was toen al aanwezig. Na de aanleg van het Plein verrezen zowel bredere patriciërswoningen als ook herenhuizen van meer bescheiden omvang.
Plein 9-9A vormt samen met Plein 8 t/m 8D een tussenvorm: twee bescheiden herenhuizen binnen een gemeenschappelijk casco. Het voorhuis van Plein 8 t/m 8D heeft een gemeenschappelijk kap met Plein 9-9A. De huizen zijn rond het derde kwart van de zeventiende eeuw samengevoegd achter één gemeenschappelijke monumentale voorgevel. Op deze wijze kregen de panden het aanzien van een monumentaal dubbelbreed huis. Vermoedelijk zijn de achterhuizen in de achttiende of vroege negentiende eeuw gebouwd. In de eerste helft van de negentiende eeuw kregen beide huizen een nieuwe, zelfstandige voorgevel. Rond 1875 doet het winkelconcept zoals wij dat nu kennen haar intrede en worden veel woonhuispuien in de bestaande bebouwing vervangen door winkelpuien. De voortschrijdende cityvorming van de binnenstad en daarmee het alsmaar belangrijker worden van de winkel- en vermaaksfunctie voor de zuidzijde van het Plein zorgt ervoor dat vanaf 1875 veel van de oude panden wordt gesloopt of zodanig verbouwd dat er sprake is van een ware metamorfose. De nieuwe panden zijn veelal hoger en laten de rijke schakering zien van de snel opvolgende architectuurstijlen vanaf 1875 tot het Interbellum. Plein 9-9A is een goede representant van de nog bewaard gebleven oudere bebouwing van voor 1875 waarvan de oorspronkelijk woonfunctie later is veranderd in een winkel-bedrijfsfunctie. Kenmerkend is de sobere architectuur in schoonmetselwerk (later voorzien van een verflaag) beëindigd door een geprofileerde kroonlijst. In de gevel zijn vensters met een empire-raamverdeling. De winkelpui dateert van rond 1900 en is een mengeling van neorenaissance en art nouveau. Het diepliggende portiek heeft een authentieke rijk gesneden houten deur met art nouveau bovenlicht.
Het pand is van cultuurhistorische, bouwhistorische en architectuurhistorische waarde vanwege de in oorsprong zeventiende-eeuwse opzet. De opzet van het pand is kenmerkend voor de binnenstad en illustreert de groei van het oudste deel van de stad. Cultuurhistorische waarde heeft het pand vanwege het oudere bewaard gebleven casco met een met Plein 8 t/m 8D gedeeld samengestelde kap. Deze opzet heeft bovendien een zekere zeldzaamheidswaarde. Van bouwhistorische waarde is ook de kenmerkende opzet van een diephuis met achterhuis. Het pand heeft ook cultuurhistorische waarde omdat het een goede representant is van de nog bewaard gebleven oudere bebouwing van voor 1875 met een voorgevel uit de vroege negentiende eeuw. Deze oudere bebouwing geeft het Plein in belangrijke mate haar historische identiteit.
NB. De bescherming is beperkt tot het voor- en achterhuis met overbouwde binnenplaats. Alle niet nader genoemde bouwdelen achter het pand vallen buiten de bescherming van het gemeentelijk monument.
Datum wijziging: 19 september 2023
Toelichting op de aanpassingen in het registerblad
Tussen 2011 en 2015 is van een groot aantal winkelpanden in de hoofdwinkelstraten in de Haagse binnenstad de voorgevel aangewezen als gemeentelijk monument. In deze selectie is ook Plein 9-9A opgenomen. Als gevolg van de motivatie achter deze selectie - behoud van de historische identiteit van de winkelstraten in de binnenstad - ligt de nadruk van de beschrijving van het pand op de voorgevel en de datering daarvan. In de nu voorliggende selectie is naast een aantal nieuwe monumenten voorgesteld om van een aantal van deze eerder aangewezen panden het gehele object aan te wijzen als gemeentelijk monument.
Wijzigingen in het registerblad:
De beschrijving van de voorgevel is gehandhaafd. Uit onderzoek blijkt dat Plein 8 en 9 oorspronkelijk als één ontwikkeling in de zeventiende eeuw zijn gebouwd. De aanvullingen betreffen vooral een beschrijving van deze ontwikkeling, de opbouw van het pand met een gemeenschappelijke kap met Plein 8 en de opzet met een voor- en achterhuis.
