Tournooiveld

trafozuil

toon op de kaart
  • Status
    Gemeentelijk Monument
  • Wijk
    Centrum
  • Bouwjaar
    ca. 1910
Registerblad 

Voormalige transformatorzuil uit de eerste helft van de 20e eeuw van het zogenaamde peperbusmodel. De in plaatstaal uitgevoerde trafozuil diende voor het herbergen van transformatoren die er voor zorgen dat de hoge spanning vanuit de electriciteitscentrale wordt omgezet in een lage spanning, die geschikt is voor huiselijk gebruik.

De eerste zuilen - 53 stuks - werden in 1906 geplaatst, het jaar waarin de gemeente zelf begon met de levering van electriciteit. Het aantal zuilen breidde zich daarna gestaag uit. In 1909 waren er 65, in 1919 110, in 1925 151, in 1934 222 en in 1944 228. De zuilen werden in twee verschillende hoogtes gemaakt en afgedekt door geverfde zinken kappen. De trafozuil op het Tournooiveld (oorspronkelijk gesitueerd op het Buitenhof) is het bekende 5,60 meter hoge model met een diameter van 1,60. Ze is voorzien van drie deurtjes boven elkaar waardoor men bij de transformatoren kan komen. Aanvankelijk bedroeg de spanning 3.000 Volt of 3 kV, maar al vrij snel kon men een stroom met een hogere spanning van 10.000 Volt of 10 kV opwekken. Zolang de 3 kV-netten in ge bruik bleven konden de transformatorzuilen blijven functione ren. De transformatoren die vereist zijn voor de 10 kV-netten zijn namelijk te groot voor de beperkte ruimte van een zuil. Het was dan ook afgelopen met de transformatorzuilen toen men in 1956 met de ombouw van de oude 3 kV-netten naar 10 kV begon. Er zijn nog slechts vijf goed bewaard gebleven zuilen van het hoge model over die momenteel dienst doen als reclamezuil (gesitueerd op het Lange Voorhout, in het Emmapark, de Vondelstraat, het Tournooiveld en het Korte Voorhout/hoek Schouwburgstraat)

Waardering:
Trafozuil van algemeen belang voor de gemeente Den Haag vanwege de cultuurhistorische waarde als herinnering aan de electrificatie van de stad. Zeldzaamheidswaarde bezit de trafozuil vanwege het feit dat nog slechts vijf van dergelijke zuilen in het stadsbeeld bewaard zijn gebleven.

Nieuwe locatie peperbus.
Nieuwe locatie peperbus.