Van Alkemadelaan

waarnemingspost V.57

toon op de kaart
  • Status
    Gemeentelijk Monument
  • Wijk
    Benoordenhout
  • Bouwjaar
    1942-1945
Registerblad 

De Atlantikwall.

Eind 1941 besloot het Duitse opperbevel tot de aanleg van de Atlantikwall langs de Europese
Westkust. De aanleg van deze verdedigingslinie vond in de jaren 1942-1945 plaats. Het doel was in
geval van een tweefrontenoorlog de geallieerden aan de kust te verslaan. Bij de opzet van de
Atlantikwall lag de nadruk aanvankelijk op strategisch belangrijke plaatsen (zoals havens en
zeegaten). In Nederland kregen daarom Den Helder, IJmuiden, Hoek van Holland en Vlissingen de
meeste aandacht en de hoogste status ("Verteidigungsbereich" en/of "Festung"). Ook Den
Haag/Scheveningen werd, als kustplaats en bestuurlijk centrum, als potentieel interessant doelwit
voor een invasie cq. "raid" gezien. Aan Den Haag/Scheveningen werd dan ook de op een na
hoogste status verbonden ("Stützpunktgruppe"). Het geheel van verdedigingswerken, dat een groot
deel van het Haagse en een kleine deel van het Wassenaarse grondgebied besloeg, kreeg de
benaming "Stützpunktgruppe Scheveningen" mee.

Waarnemingspost V.57
In het Militair Oefenterrein was een artilleriebatterij gelegen (Batterie Wasserturm, Stützpunkt XXXXIa
H). Het geschut stond in vier open geschutsopstellingen. Vanuit deze stelling kon 360 bestreken
worden, zodat men zowel een aan de kust landende vijand als een vijand, die vanuit het oosten
aanviel, kon bestoken. Op circa 425 meter ten noordoosten van het hart van deze batterij bevond
zich de waarnemingspost. Vanuit deze bunker werd het vijandelijke gebied aan de oostzijde van de
hoofdweerstandslijn geobserveerd, zodat het vuur vanuit de batterij geleid kon worden.

A. Lokatie.
De bunker lag op het hoogste punt van het duingebied (Militair Oefenterrein) ten oosten van de Van
Alkemadelaan.

B. Omschrijving.
De bunker behoort tot de categorie met het grootste weerstandsvermogen (Ständiger Ausbau in
Stahlbeton). Het ontwerp van deze bunker is afkomstig van de Duitse landmacht. Dit standaardtype
staat bekend als Regelbau 143, Artillerie Beobachterstand mit kleinst Artillerie Beobachtungs Turm.
Het Baunummer is 8524. De bouw vergde 510 m3 beton en 34,5 ton ijzer.

De bunker bestaat uit werkruimte, een afwachtingsruimte en een observatiekoepel van pantserstaal.
Vanuit de koepel kon de bezetting met een periscoop waarnemingen doen. Via een telefoon- of
radioverbinding gaf de bezetting de gegevens door aan de batterij. Het object heeft een ingang met
een gassluis, die naar de afwachtinsgruimte leidt. Vanuit een speciale ruimte in de bunker kon de
ingangszijde worden bestreken (nabijverdediging). Tegenover de entree bevindt zich een schietgat.
Vanuit de ruimte achter dit schietgat kon de ingang onder vuur genomen worden
(ingangsverdediging).
Na de oorlog werd de bunker in gebruik genomen in het kader van het beproeven van
radarapparatuur. Op de bunker staat een radar, afgeschermd met een bolvormig ruimtevakwerk. De
kop van de koepel is verwijderd.

Type 143 behoort tot de zeer zelden gebouwde bunkertypes. In Europa zijn er minimaal circa zes
gebouwd. Den Haag kent er één.

De bunker is vrijwel gaaf voorbeeld van een op Europees niveau zeer zeldzaam type.
Het object is van algemeen belang voor de gemeente Den Haag wegens zijn cultuurhistorische waarde en zijn betekenis voor de wetenschap.

 

Waarnemingspost V57 (8524/143)
waarnemingspost V.57