Spui 1 - Spuistraat 71

"Magazijn Nederland"

toon op de kaart
  • Status
    Rijksmonument
  • Architect
    Braningen, Th. van Simons, L.
  • Monument nr.
    477112
  • Bouwstijl
    Um 1800-bewegung
  • Wijk
    Centrum
  • Bouwjaar
    1915
Registerblad 

Inleiding
Voormalig modemagazijn uit 1915 op de hoek van de Spuistraat en het Spui in de historiserende stijl van de "Um 1800- Beweging". Het ontwerp onder de naam "Magazijn Nederland" is van de architecten L.Simons en Th. van Braningen.

Omschrijving
Pand op onregelmatige plattegrond bestaande uit kelder en vier bouwlagen met kapverdiepingen onder een mansardekap. Aan het Spui telt het drie, aan de Spuistraat vier traveeën met elk drie gekoppelde vensters; de hoekpartij heeft een afgeronde vorm. Door toepassing van een ijzeren skeletconstructie konden de diverse ruimten flexibel worden ingedeeld. De lijstgevels zijn geheel bekleed met zandsteen. De houten schuifvensters zijn gegroepeerd binnen rechthoekig omlijstevelden die aan de randen met een meandermotief zijn versierd. In de kap dakkapellen en op de hoek een lantaarnopbouw met koepelvormige bekroning. De winkelpui is vanaf de jaren vijftig meerdere malen gemoderniseerd. Van oorsprong was op de gehele begane grond de modewinkel en op de verdiepingen voornamelijk magazijnen; sinds 1980 is het grotendeels in gebruik als kantoor. Toen is ook de rechter travee aan de Spuistraat ter plaatse van de begane grond verzelfstandigd tot winkelruimte.

Waardering
Pand van architectuurhistorische waarde als representatief voorbeeld van een in de stijl van de "Um 1800-Beweging" vormgegeven warenhuis. Cultuurhistorisch van waarde als een van de opvallendste uitingen van de cityvorming van de Haagse binnenstad, zoals die zich rond de eeuwwisseling heeft voltrokken. Stedebouwkundig neemt het een markante plaats in op de hoek van de toegang tot de Spuistraat, mede in relatie tot het winkelpand Spuistraat 74 op de andere hoek.
 

meer weten 
Een goede tegenhanger van het gebouw van Voss verrees in 1915 op de tegenoverliggende hoek, Magazijn “Nederland”. Het is eveneens ontworpen in de Um-1800 stijl maar minder uitbundig. De zandstenen gevels zijn strak geleed in rechthoekige velden waarin de ramen zijn gegroepeerd. De naam Magazijn “Nederland” is in sierlijke gouden letters boven de ingang op de hoek geschreven. De hoek wordt bekroond door een lantaarn met koepeldak. Het ontwerp is van de architecten Lodewijk Simons en Th.W.M. van Braningen. Magazijn “Nederland” behoorde aan de firma L.A. & F.L. Kattenburg & Co. Deze firma werd in 1856 in Amsterdam opgericht door L.A. Kattenburg. Zijn tien zonen gingen allemaal in de zaak werken en zij brachten de firma tot grote bloei. Kattenburg bezat behalve in Amsterdam en Den Haag, ook magazijnen in Rotterdam, Utrecht en Haarlem. De firma is vooral belangrijk omdat zij een van de eerste is geweest die zich ging toeleggen op confectie. In het midden van de negentiende eeuw werd confectie in Nederland nog nauwelijks gemaakt. Dat betrok men hoofdzakelijk uit Duitsland en wat verder nog nodig was werd bij particuliere kleermakers vervaardigd. In 1864 besloot de firma zelf de confectie ter hand te nemen. Mooie opdrachten waren de levering van de uniformen voor de Haagsche Tramweg Maatschappij (HTM) in 1924 en iets eerder de kleding voor de Haagse politieagenten. De firma viel verder vooral op door hun originele wijze van adverteren. Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de zaak in Den Haag in 1921 konden klanten op een bepaalde dag het bedrag van hun inkopen terug ontvangen. Die dag werd als volgt bepaald. Een commissie perforeerde een papier in een gesloten envelop, waarop de dagen waren aangegeven. Ten overstaan van een notaris werd op 25 april 1921 de envelop geopend; 12 april bleek de geperforeerde datum te zijn. De actie was een groot succes. Men had zelfs een speciale juffrouw voor de telefoon moeten aanstellen, alleen maar om alle mensen te woord te staan die wilden weten wanneer de datum bekend zou worden gemaakt. Werkelijk bizar is de advertentie die Magazijn ”Nederland” op 23 juli 1924 in Het Vaderland plaatste. De advertentie was in de vorm van een weerbericht gegoten en had als weersverwachting gedurende juli en augustus: ‘Regen, regen en nog eens regen, sterke tot stormachtigen wind uit Noordelijke richtingen, zoodat als u uit de Poten komt vanzelf ons magazijn wordt binnengeblazen, waar gedurende de restantendagen prima regenjassen voor spotprijzen te verkrijgen zijn.’